سومین جلسه دوره جدید کلاس‌های ستایشگری
سومین جلسه دوره جدید کلاس‌های ستایشگری سطح دوم سال 1395
01 آذر 1403 ساعت: 10:18
جلسه سوم کلاس‌های مداحی سطح دو در سال 1395 با دو کلاس مقتل خوانی حجت الاسلام والمسلمین محسن حنیفی و الحان و نغمات آقای اکبر شیخی روز جمعه مورخ 26 شهریور 1395 در معاونت آموزش موسسه قدیم الاحسان برگزار گردید.
- مقتل خوانی
حجت الاسلام والمسلمین محسن حنیفی در ابتدا کلاس مقتل خوانی به یادآوری شیوه‌های بهره مندی از کتب مقاتل و کشف مضامین و نگاه نو پرداختند که موضوعات مطروحه به شرح ذیل می‌باشد:
. بحث مأثور خوانی روضه ها
. اجتناب از مقاتل شنیداری و ارجاع به اصل مصادر و منابع
. توجه به فضایی که مقتل در آن نگاشته می‌شود(فضای سیاسی، تاریخی، اجتماعی و...)
. مقایسه الفاظ و اصطلاحات بین دو مقتل از یک شخص
. مقایسه مقتل دو شخصیت در ارتباط با هم مانند حضرت علی اصغر و حضرت قاسم علیهما السلام(برای گریز و روضه)
. بررسی شخصیت‌ها و عادات افرادی که علیه امام حسین علیه السلام واقعه عاشورا را رقم زدند(مثل ابن زیاد لعن الله علیه و رفتارش با مختار، هانی و جسارت به سر مبارک امام حسین علیه السلام)
برای استفاده بهتر از مقاتل باید به فضای فکری نویسنده و دلیل نگارش آن اثر توجه شود برای مثال بعضی از کتب که به عنوان مقتل شناخته می‌شوند اصلاً مقتل نبوده اند و برای منظور دیگری نگاشته شده اند. مثل "طبقات" ابن سعد، این کتاب به تقسیم بندی راویان حدیث از پیامبر صلی الله علیه و آله می‌پردازد و از این جهت به امام حسین علیه السلام توجه دارد البته حدود 80 حدیث بیشتر از ایشان نقل نمی‌کند.
یا مثالی دیگر "مقتل شوشتری" که از سخنرانی‌های علامه شوشتری جمع آوری شده ویا "لهوف" ابن طاووس که اصلاً برای آشنایی زائران حضرت اباعبدالله با ایشان و اصحاب و وقایع عاشورا به صورت کوتاه و خلاصه نوشته شده است. از همین نمونه مقتل دربندی که همان "سعادات ناصری " است نگاهی ملکوتی و ماورائی به واقعه کربلا دارد.
اولاً بسیاری از ماخذهای این کتب در دسترس ما نیست و به ما نرسیده است و ثانیا نگاه خاص نویسندگان این آثار که به دنبال مقتل و گزارش خبری از واقعه کربلا نبوده اند. هرچند زبان حال ایشان نباید موجب وهن شود و از آن مهمتر نباید مخالف آموزه‌های دینی باشد.
پیگیری اصل مصادر باعث می‌شود ما به نکاتی پی ببریم که به آن توجه نشده و این نگاه نو و جدید متعلق به خود ما می‌شود با این روش مطلبی جدید از موضوعی ثابت به دست می‌آید که قابل ارائه به مستمع نیز هست. مطالعه مقاتل برای روضه خوانی مداح نیست بلکه برای دانستن و ماندن درسینه مداح و سوختن سینه است. " سوز مداحی در سینه مداح است نه در زبان او "
- نغمات و الحان
دو موضوع اصلی فقه موسیقی و معرفی دستگاههای نغمات در موسیقی ایرانیکبحث این کلاس بود که برادر آقای اکبر شیخی برای شروع درس دستگاه شور و دشتی پرداختند و سپس به تفاوت‌ها و گوشه‌های این دو دستگاه توجه داشتند. گوشه‌های حجاز، دو بیتی، ابوعطا و همچنین دستگاههای موسیقی شور، ماهور، سه گاه، چهارگاه، راست پنجگاه، نوا و همایون معرفی شد. البته به این مجموعه افشاری، بیات ترک را باید اضافه کرد و مطالبی در مورد روش اجرای دستگاه شور در گوشه‌های مختلف و گام‌های بالاتر و پایین‌تر بیان شد که تفاوت گوشه‌های مختلف در دستگاههای موسیقی نمایان گردد.
- در بخش فقه موسیقی
یک اثر و کار مداحی برای دستگاه اباعبدالله علیه السلام باید ویژگی هایی داشته باشد بعضی از آنها با دیگر آثار غیر امام حسینی مشترک و برخی فراتر از آنها هستند:
اول شعر که باید محتوایی در شأن مجلس اباعبدالله داشته باشد و از باطل هم دور باشد. سپس نغمه مناسب با این مجلس است. بعد از آن ضرب و ریتم به دور از مطربی، غنا و لعب باشد که در یک کلمه جمع می‌شوند و آن "تخدیر" در موسیقی است(تغییر احساسات به واسطه عاملی دیگر) بعد از آن کنار گذاشتن ترجیع صوت به شکل غیر مناسب است. مطلب بعد که مخصوص مجلس حضرت اباعبدالله علیه السلام است شرایط ایجاد اثر برای مستمع است. و آخرین مورد هم شرایط فنی متناسب با دستگاه اباعبدالله الحسین علیه السلام می‌باشد.
